«عليرضا تابش» مديرعامل بنياد سينمايي فارابي: اين روزها متوليان و دستاندرکاران جشنواره بينالمللي نمايش عروسکي تهران سخت گرم کارند و در حال بررسي آثار و فراهم کردن شرايط و مقدمات برگزاري اين جشنواره؛ اما چرا عروسک و کار با عروسک اصولاً در سرتاسر جهان اهميت دارد و از منزلت برخوردار است؟
فنون کار با عروسک، هنري است که ميتوان گفت از هزاران سال پيش بين مردم مرسوم بوده است. لکن تاريخچهاي روشن از زمان به وجود آمدن اولين عروسکها در جهان نداريم؛ اما آنچه با بررسي و پژوهش مشخص شده، اين است که در جوامع اوليه عروسکها براي اهداف مذهبي استفاده ميشدند. حضور و وجود مستمر عروسک در تمام ادوار از پيدايش بشر تا جهان مدرن امروز ميتواند گواه وجودي آن به منزله هويتي يکتا باشد.
جذابيتهاي آشکار و پنهان عروسکها، فارغ از اينکه معرف کداميک از فرهنگهاي ملل باشند؛ از عوامل اصلي و مؤثر در نزديکي و قرابت اقوام محسوب ميشوند. عروسکها و زندگي فرديشان، براي هرکدام از آدميان، قصه خود را داشته و ساليان سال، مشتاقان را سيراب نمودهاند. شايد عروسک تنها بازمانده از دوران کودکيهاست که در بزرگسالي هم رويارويي با آن جذابيتهاي فراواني ميتواند داشته باشد. با خود ميانديشم که واقعاً عروسک چيست؛ موجود بيجاني که در برابر تماشاگران زنده ميشود و موجوديت مييابد و ما را به جهان رؤيا و خيال ميبرد. يقين دارم که وجه مجذوبکننده آن، همين پنهان بودن و عدم وجود در حضور عروسک است. وقتي که عروسک زنده و مشغول زندگي بر صحنه است، شخصي او را حيات ميبخشد که خود پنهان است. به هر ترتيب عروسکگردان، در حضور عروسک بيحضور ميشود، فرم عروسک جنبه بيروني آن و تصورات ما جنبه دروني آن است و همين صفات هستند که اين فرم را بيهمتا ميکند.
وجود ويژگيهاي متمايز در عروسک باعث شده علاوه بر کارکرد نمادين، بهعنوان «رسانهاي براي انتقال ارزشها و پيامها» باشد؛ عروسکها با کارکردي که براي انتقال معنا دارند، با ارائه يک نماد که همان فرم است کودک را به درک نشانه (مفهوم) سوق ميدهند.
عروسک با توجه به اينکه نمونهاي از يک جانداراست، در واقع کودک را با يک جانداري رو به رو ميکند که ميتواند حامل مضامين متعددي در حوزههاي اجتماعي و اخلاقي باشد و اينگونه درک شود. قدرت جادويي عروسک تا حدي است که هرگونه تخيلي را به واقعيت نزديک ميکند.
حکومتها در عصر ارتباطات و فناوري اطلاعات، پيامهاي خود را به شيوهاي هنرمندانه و با ظرافت بهوسيله نمادهاي عروسکي کشورشان به ديگر کشورها منتقل ميکنند و به اين وسيله شمهاي از فرهنگ و آيين خود را به ديگر ملل ارائه ميدهند.
«نمايش عروسکي»، بهترين و ارزندهترين، ديدگاهها، تفکرات و ارزشها را برميگزيند و وجود اينچنين اشتراکاتي در نمايش عروسکي، موجب تفاهم ملتها ميشود.
«سينما» هم با توجه به بضاعتهاي گسترده تکنيکال و همچنين وسعت و گستردگي مخاطبانش، نه تنها از کنار عروسکها بيتفاوت نگذشته است بلکه همواره بهدليل اشتياق مخاطبانش، گامهاي مناسبي براي سيراب نمودن ايشان برداشته است.
گفتني است هفدهمين جشنواره بينالمللي نمايش عروسکي تهران با دبيري مرضيه برومند يکم تا هفتم شهريور ماه برگزار ميشود.
منبع: روزنامه ايران، شماره: 6830 ، پنجشنبه ?? تير ????