فارابی که بود؟

ابونصر محمد فارابی (زاده ۸۷۲ میلادی، ۲۵۰ خورشیدی – متوفی ۹۵۰ میلادی، ۳۲۸ خورشیدی ) یکی از نخستین روشنفکران مسلمان است که در انتقال آموزه‌های افلاطون و ارسطو به جهان اسلام مؤثر بود و روی فیلسوفان مسلمان آینده مانند ابن سینا تأثیر زیادی داشت.

وی یک زبان‌شناس برجسته بود که آثار یونانی افلاطون و ارسطو را ترجمه کرده و اطلاعات خود را نیز به آن اضافه می‌کرد. به او لقب «معلم ثانی» را داده‌اند که به معنی استاد دوم یا معلم دوم است.

فارابی نخستین کسی بود که فلسفه را از الهیات جدا کرد. از قرون وسطی به بعد به سختی می‌توان فیلسوفی را در اسلام و مسیحیت یافت که تحت تأثیر دیدگاه‌های او قرار نگرفته باشد.

«الجمع بین الرایین»، «فصول الحکم» و «احصاءالعلوم» از مهمترین آثار فارابی محسوب می‌شود.

فارابی در عین حال با هنر بیگانه نبود و در باب موسیقی کتاب «الموسیقی الکبیر» به زبان عربی از وی برجاست که در این اثر درباره لحن و فاصله و ساختار موسیقی نظریاتی مطرح شده است.

این اندیشمند اسلامی معتقد بود معارف برای انسان از راه حواس و ادراک کلیات برای وی از راه احساس جزئیات حاصل می‌شود و حواس، راه‌های کسب معارف انسانی به وسیله نفس است. همچنین قلمرو ظواهر مربوط به حواس و قلمرو حقایق مربوط به قوه تعقل است.

بنیاد سینمایی فارابی

بنیاد سینمایی فارابی پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در خرداد ۱۳۶۲ تاسیس شد. در این سال به دستور «فخرالدین انوار» معاون وقت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، گروهی متشکل از: «سیدمحمد بهشتی»، «محمد مهدی دادگو»، «محمد آقاجانی» و «مهدی مسعودشاهی» مسئول رسیدگی امور مربوط به سینما و راه‌اندازی دوباره این هنر در کشور شدند. با توجه به اینکه در سال ۱۳۵۶ باشگاه فارابی با هدف گسترش فرهنگ سینمایی از طریق کلوب‌های نمایش فیلم تأسیس شده بود و اساسنامه مدونی نیز داشت این باشگاه برای حل معضلات سینما با تغییر نام به بنیاد و پس از انجام مراحل قانونی، راه‌اندازی شد. «سید محمد بهشتی» مدیرعامل، «محمدمهدی دادگو» مدیر تولید و مسئول اجرایی و «محمد آقاجانی» نیز به عنوان قائم‌‌مقام مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی انتخاب و در عمارت تاریخی قوام‌السلطنه استقرار یافت؛ این بنا که جزو آثار ثبت شده در فهرست ملی میراث فرهنگی است، به عنوان نماد و برند فرهنگی بنیاد سینمایی فارابی محسوب می‌شود.

در اساسنامه بنیاد سینمایی فارابی این مؤسسه چنین معرفی شده است: بنیاد سینمایی فارابی سازمانی است غیردولتی و غیرانتفاعی که تحت نظارت وزارت ارشاد اسلامی به عنوان یکی از بازوهای اجرایی سیاست‌ها و جهت‌گیری‌های فرهنگی، هنری امور سینمایی کشور اداره می‌شود.

اهداف

بنیاد سینمایی فارابی با رسالتی فرهنگی در دوران انتقالی سینمای ایران از دوره «فیلمفارسی سازی» به دوره سینمای انقلاب کار خود را آغاز کرد. این بنیاد به عنوان بازوی اجرایی معاونت سینمایی مسئول اجرای سیاست‌های فرهنگی از طریق حمایت از تولید آثار سینمایی متناسب با فضای ایران پس از انقلاب اسلامی بود.

با توجه به دگرگونی ساختارها و چارچوب سینمایی پس از انقلاب اسلامی دگرگونی و سازماندهی دوباره صنعت سینما که شامل واحدهای خدماتی، وسایل و تجهیزات و مواد خام و ارتقای تکنیکی سینمای ایران و همچنین تربیت نیروهای انسانی جدید و هدایت سینماگران قدیم به عرصه نوین سینمایی در دستور کار بنیاد سینمایی فارابی قرار گرفت و بر این اساس سیاست‌های هدایتی و حمایتی تبیین شد و به مرور زمان این سیاست‌ها با تغییرات متناسب با نیازهای روز سینمای ایران همراه و دگرگون شد.

سیاست‌ها

• ارتقای ذائقه و سلیقه مردم نسبت به امور فرهنگی و سوق دادن مخاطب به مطلوبیت و مشکل‌پسندی
• ترغیب فیلمساز به ساخت آثاری که مخاطبان را به اندیشیدن وادار کند
• شکستن محدودیت‌های تحمیلی و تقلیدی در انتخاب سوژه‌ها و پایان دادن به استفاده از سوژه‌های تکراری، سطحی و بعضا تقلیدی از سینمای قبل از انقلاب
• حمایت از تولید آثار سینمایی متناسب با رویکردها و سیاست‌های فرهنگی مصوب در بنیاد سینمایی فارابی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از طریق اعطای وام و یا مشارکت در ساخت
• حمایت محتوایی از آثار سینمایی با موضوعاتی همچون: مقاومت، انقلاب، دفاع مقدس، کودکان و نوجوانان، اجتماعی و معناگرا
• حمایت از آثار سینمایی در استفاده از فناوری‌های نوین و تکنیک‌های جدید سینمایی و ایجاد زیرساخت‌های مورد نظر از جمله استودیوهای مجهز فیلمسازی
• حمایت در حضور بین‌المللی آثار سینمای ایران در رویدادهای جهانی و کمک به ساخت آثاری با نگاه جهان شمول

مأموریت‌های قدیم

• کمک به صنعت سینمای کشور به ویژه در حوزه تولید فیلم‌های سینمایی و بالاخص فیلم‌های بلند سینمایی همسو با اهداف فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
• ارتقای سطح کیفی و تکنیکی سینمای کشور
• ایجاد و فراهم آوردن امکانات و تجهیزات سینمایی اعم از تجهیزات نوری و حرکتی و غیره
• حمایت از حوزه تحقیق و نگارش فیلم‌نامه‌های سینمایی
• تولید و ساخت فیلم‌های بلند سینمایی
• حمایت از ساخت فیلم های اول
• اعطای وام به فیلمسازان و مشارکت در تولید فیلم های سینمایی
• برگزاری جشنواره های سینمایی از جمله جشنواره فیلم فجر و جشنواره فیلم کودکان و نوجوانان
• حضور در جشنواره‌های بین‌المللی سینمایی و همچنین معرفی و پخش فیلم‌های ایرانی در خارج از کشور برگزاری جشنواره‌های تخصصی سینمایی
• چاپ و انتشار فیلم‌نامه‌های سینمایی
• چاپ و انتشار کتاب و مجله در چارچوب قوانین و مقررات موضوعه کشوری و سیاست‌های فرهنگی مصوب شورایعالی انقلاب فرهنگی و هماهنگ با برنامه‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

مأموریت‌های جدید (نیمه دوم دهه ۹۰ خورشیدی)

• گسترش نهضت تولید محتوا در سینمای ایران با استفاده از ظرفیت‌های موجود ملی در راستای حمایت از خدمات و تولیدات محتوایی بومی در فضای مجازی
• توانمندسازی و تسهیل‌گری کسب‌وکارهای نوپا و حمایت از متخصصان این حوزه و صاحبان ایده‌های خلاقانه و تسهیل روند ایجاد، فراهم آوردن شرایط رشد و توسعه‌ فعالیت‌های مرتبط با صنعت سینما در زیست بوم مجازی
• شفافیت در صنعت سینما و استانداردسازی فعالیت‌ها در محیط کسب و کارهای سینمایی به منظور ترغیب اشخاص حقیقی و حقوقی در چارچوب استانداردها به سرمایه‌گذاری در تولید فیلم و زیرساخت‌های سینمایی و تسهیل در معرفی و فروش داخلی و خارجی محصولات سینمایی
• اخذ سهم بیشتر از بازارهای جهانی با تقویت و گسترش آثار سینمای ایران برای کشورهای منطقه و جهان
• تقویت حوزه آموزش و پژوهش‌های کاربردی و بین رشته‌ای در حوزه سینما و فضای مجازی و همچنین افزایش سهم محتوای تخصصی در حوزه سینما و ترویج آموزه‌های کاربردی در فرمت‌های دیجیتال به منظور تربیت نیروی انسانی متخصص در عرصه فعالیت‌های هنری و سینمایی
• اطلاع رسانی فراگیر درباره فعالیت‌های سینمایی با استفاده از ابزارهای نوین و ارتقای سواد رسانه‌ای
• حمایت محتوایی و مشورتی از فیلمنامه آثار سینمایی با راه‌اندازی شوراهای مختلف در زمینه سینمای مقاومت، کودک و نوجوان، معناگرا، اجتماعی
• حمایت از آثار سینمایی در استفاده از فناوری‌های نوین رایانه‌ای در تولید آثار سینمایی با کیفیت و رقابت تکنیکی آثار سینمایی ایرانی با آثار جهانی
• راه‌اندازی شهرک سینمایی هشتگرد بهره‌مندی فیلمسازان از استودیوهای مجهز و ارائه امکانات خدماتی و رفاهی مناسب به اهالی سینما

مدیران عامل بنیاد سینمایی فارابی از آغاز تا کنون:

• سیدمحمد بهشتی (یکی از موسسین) از ۱۳۶۳ تا ۱۳۷۳
• محمدحسین حقیقی از ۱۳۷۳ تا ۱۳۷۴
• محمد رجبی از ۱۳۷۴ تا ۱۳۷۶
• محمد حسن پزشک از ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۸
• عبدالحمید محبی از ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۰
• محمد مهدی عسگرپور از ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۱
• علیرضا رضاداد از ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۶
• مجید شاه حسینی از ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۸
• سیداحمد میرعلایی از ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲
• محمدرضا جعفری جلوه از ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۳
• رمضانعلی حیدری خلیلی (به مدت ۳ ماه، در پاییز و زمستان ۱۳۹۳، سرپرست بنیاد بوده است.)
• علیرضا تابش از ۱۳۹۳ تا 1400
• سید مهدی جوادی

ساختار سازمانی

• هیات امنا
• هيات عامل (مديرعامل، قائم مقام و خزانه‌دار)
• معاونت فرهنگی و پژوهشی
• معاونت امور بین‌الملل
• مشاور مدیرعامل و مدیر روابط عمومی
• مدیر امور اداری و رفاه
• مدیر امور مالی
• مدیر حقوقی
• مدیر فناوری اطلاعات و ارتباطات
• مدیر خدمات آرشیو فیلم
• مدیر بازاریابی و پخش

تاریخچه ساختمان

بنیاد سینمایی فارابی از بدو تأسیس در عمارت تاریخی قوام‌السلطنه استقرار یافت. این بنا که جزو آثار ثبت شده در فهرست ملی میراث فرهنگی است، به عنوان نماد و برند فرهنگی بنیاد سینمایی فارابی محسوب می‌شود.

یک ساختمان آجری قدیمی دیگر (تاریخ ساخت آن همزمان با ساخت بنای اصلی است) نیز به صورت قرینه در جوار ساختمان اصلی موزه آبگینه و سفالینه ایران وجود دارد که نزدیک به نود سال پیش برای یکی از صاحبان منصب دوره قاجار به نام احمد قوام (قوام‏السلطنه) ساخته شد که محل اقامت خانواده وی بوده ولی بعدها به فرهنگسرای نوبهار مشهور شده و امروزه نیز کاربری فرهنگی دارد. در سال ۱۳۳۲ به سفارت مصر فروخته شد و هفت سال بعد بانک بازرگانی این ساختمان را خریداری کرد. عملیات بازسازی مجموعه با پیروزی انقلاب اسلامی مدتی متوقف شد و سرانجام ساختمان موزه و فرهنگسرای نوبهار در ۲۲ بهمن ۱۳۵۹ افتتاح شدند.

ورودی موزه آبگینه

نمایی از ضلع جنوبی ساختمان

نمایی از ضلع شمالی ساختمان

نقوش دیوار ساختمان

درب ضلع شمالی

نمایی از ضلع جنوبی ساختمان

پنجره‌های ضلع جنوبی

نمایی از ضلع جنوبی ساختمان

روابط عمومی

نمایی از ساختمان

سالن زنده‌یاد عباس کیارستمی